Πώς να επιλέξω σπουδές & τι πρέπει να προσέξω

Μάθετε πώς να επιλέξετε τις κατάλληλες σπουδές για εσάς και τι πρέπει να προσέξετε, με πρακτικές συμβουλές και χρήσιμα κριτήρια επιλογής.

 

Η επιλογή σπουδών αποτελεί ένα από τα καθοριστικά βήματα στη ζωή ενός ατόμου. Η απόφαση αυτή μπορεί να επηρεάσει τη σταδιοδρομία αλλά και την προσωπική αυτοπραγμάτωση. Καθώς η αγορά εργασίας γίνεται ολοένα και πιο απαιτητική, η ανάγκη για μία στρατηγική επιλογή σπουδών είναι επιτακτική. Οι διαθέσιμες επιλογές είναι πολλές: από παραδοσιακά πανεπιστημιακά προγράμματα έως ΙΕΚ, από προγράμματα δια ζώσης έως εξ αποστάσεως, από ελληνόφωνα έως αγγλόφωνα.

 

Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2022 στην Ευρωπαϊκή Ένωση υπήρχαν 18,8 εκατομμύρια φοιτητές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, εκ των οποίων το 59% σπούδαζε σε προπτυχιακό επίπεδο, ενώ το 22% είχε επιλέξει προγράμματα που σχετίζονται με τη διοίκηση, τα οικονομικά και τη νομική επιστήμη. Παράλληλα, διαφαίνεται μια αυξανόμενη κινητικότητα φοιτητών εντός και εκτός συνόρων, καθώς και μια έντονη ζήτηση για δεξιότητες υψηλού επιπέδου – όπως η κριτική σκέψη, η ικανότητα διαχείρισης πληροφοριών, η δημιουργικότητα και η αποτελεσματική επικοινωνία. Στην ίδια κατεύθυνση, οι στατιστικές δείχνουν ότι οι γυναίκες υπερέχουν αριθμητικά στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, αποτελώντας το 57% των αποφοίτων στην Ε.Ε. και πλειοψηφώντας σε κλάδους όπως η υγεία, η εκπαίδευση και οι ανθρωπιστικές σπουδές. 

 

Το άρθρο που ακολουθεί έχει στόχο να προσφέρει έναν δομημένο και πρακτικό οδηγό, βασισμένο σε επιστημονικές αρχές και σύγχρονες εκπαιδευτικές τάσεις, ώστε να βοηθήσει όσους βρίσκονται μπροστά σε αυτή την κρίσιμη απόφαση. Θα εξετάσουμε τη σημασία της αυτογνωσίας στην επιλογή σπουδών, τα συνηθισμένα διλήμματα που αντιμετωπίζουν οι υποψήφιοι φοιτητές, τη σύνδεση της εκπαίδευσης με τον επαγγελματικό προσανατολισμό και τις απαιτήσεις της αγοράς εργασίας. Παράλληλα, θα αναλύσουμε τα πλεονεκτήματα και τις διαφορές ανάμεσα σε πτυχίο και ΙΕΚ, τη σημασία της επιλογής μεταξύ δια ζώσης και εξ αποστάσεως προγραμμάτων, καθώς και τη γλώσσα διδασκαλίας ως παράγοντα διεθνών προοπτικών. Τέλος, θα παρουσιάσουμε χρήσιμα κριτήρια και πρακτικά tips για τη λήψη της τελικής απόφασης, προτείνοντας εργαλεία που θα σας βοηθήσουν να βρείτε το πρόγραμμα σπουδών που σας ταιριάζει πραγματικά.

 

 

Πριν καν ξεκινήσετε να εξετάζετε τις εκπαιδευτικές επιλογές σας, είναι απαραίτητο να κοιτάξετε μέσα σας. Η αυτογνωσία αποτελεί τον θεμέλιο λίθο για μια σωστή και βιώσιμη επιλογή σπουδών, καθώς σας βοηθά να κατανοήσετε ποιοι είστε, τι σας κινητοποιεί, τι σας ταιριάζει και ποιοι είναι οι στόχοι σας. Παρά το γεγονός ότι οι περισσότεροι άνθρωποι πιστεύουν ότι γνωρίζουν τον εαυτό τους, έρευνα που δημοσιεύθηκε στο Harvard Business Review δείχνει ότι μόνο το 10%-15% των ατόμων πληρούν τα βασικά κριτήρια εσωτερικής και εξωτερικής αυτογνωσίας. Όπως εξηγεί η οργανωσιακή ψυχολόγος Tasha Eurich, η αυτογνωσία περιλαμβάνει δύο διαστάσεις: την εσωτερική, που αφορά το πώς βλέπετε τις αξίες, τις αντιδράσεις και τον αντίκτυπό σας στους άλλους, και την εξωτερική, δηλαδή πώς σας αντιλαμβάνονται οι άλλοι. Η εμβάθυνση σε αυτές τις πτυχές είναι κρίσιμη για την επιλογή σπουδών που θα σας εκφράζει πραγματικά και θα σας υποστηρίζει μακροπρόθεσμα.

 

Η αυτογνωσία δεν αφορά μόνο τη θεωρητική κατανόηση του εαυτού σας, αλλά συνδέεται άμεσα με δεξιότητες που συμβάλλουν στην επαγγελματική και προσωπική επιτυχία. Για παράδειγμα, αυξάνει την ενσυναίσθηση, καθώς για να κατανοήσετε τους άλλους, πρέπει πρώτα να έχετε επίγνωση του εσωτερικού σας κόσμου. Ενισχύει τις επικοινωνιακές σας δεξιότητες, σας βοηθά να προσαρμόζετε το ύφος και τη συμπεριφορά σας ανάλογα με το ακροατήριο και σας καθιστά πιο αποτελεσματικούς στη συνεργασία και τη διαχείριση ομάδων. Επιπλέον, η αυτογνωσία συνδέεται με τη διαχείριση άγχους και χρόνου, την ενίσχυση της παραγωγικότητας και τη λήψη πιο ώριμων και συνειδητών αποφάσεων. Αναγνωρίζοντας τα συναισθήματά σας, τις αντιδράσεις σας και τα δυνατά ή αδύνατα σημεία σας, μπορείτε να διαμορφώσετε ένα ρεαλιστικό πλάνο σπουδών και καριέρας, βασισμένο στις πραγματικές σας ανάγκες και προτιμήσεις.

Η εξερεύνηση του εαυτού είναι συχνά πιο δύσκολη απ’ όσο φαίνεται και απαιτεί εργαλεία και υποστήριξη. Σε αυτό το πλαίσιο, ο επαγγελματικός προσανατολισμός, τα ψυχομετρικά τεστ, οι συζητήσεις με συμβούλους καριέρας ή ακόμα και η παρακολούθηση workshops αυτογνωσίας, μπορούν να σας βοηθήσουν ουσιαστικά. Έτσι και στην εκπαίδευση: μόνο όταν γνωρίζετε ποιοι είστε και τι σας ταιριάζει, μπορείτε να κάνετε τη σωστή επιλογή σπουδών που θα σας οδηγήσει στην εξέλιξη, τη δημιουργικότητα και την επαγγελματική ικανοποίηση.

 

 

Κατά την επιλογή σπουδών, είναι φυσιολογικό να προκύπτουν διλήμματα. Να ακολουθήσετε κάτι που σας εκφράζει ή κάτι που προσφέρει μεγαλύτερη επαγγελματική αποκατάσταση; Να επιλέξετε ένα αντικείμενο που είναι μόδα ή κάτι διαχρονικό; Να ακολουθήσετε τις προσδοκίες των γονιών σας ή να ακούσετε τον εαυτό σας; Τέτοια ερωτήματα συχνά δημιουργούν σύγχυση, ωστόσο είναι σημαντικό να τα αντιμετωπίσετε με ρεαλισμό και καθαρή σκέψη. Δεν υπάρχει τέλεια επιλογή, αλλά υπάρχει εκείνη που ισορροπεί την εσωτερική ικανοποίηση με τις εξωτερικές συνθήκες. Η σωστή πληροφόρηση, η σύγκριση επιλογών και ο χρόνος για σκέψη, θα σας βοηθήσουν να διαχειριστείτε τα διλήμματα με μεγαλύτερη σιγουριά.

 

 

Ο επαγγελματικός προσανατολισμός δεν είναι απλώς ένα τεστ, αλλά μια δυναμική διαδικασία σύνδεσης του ατόμου με το επαγγελματικό του μέλλον. Οι σπουδές αποτελούν το βασικό υπόβαθρο για την επαγγελματική σας πορεία, ωστόσο δεν καθορίζουν μονοδιάστατα την καριέρα σας. Πολλές ειδικότητες έχουν πλέον διεπιστημονικό χαρακτήρα, ενώ η αγορά ζητά δεξιότητες που αποκτώνται μέσα από εμπειρίες, πρακτική άσκηση, σεμινάρια και δια βίου μάθηση. Επιλέγοντας σπουδές, είναι χρήσιμο να γνωρίζετε ποιες επαγγελματικές διαδρομές ανοίγονται μέσα από αυτές – αλλά και να διατηρείτε ανοιχτό το μυαλό σας σε ευκαιρίες που μπορεί να προκύψουν αργότερα.

 

 

Η επιλογή σπουδών θα πρέπει να γίνεται με γνώμονα όχι μόνο τα ενδιαφέροντα και τις δεξιότητές σας, αλλά και τη δυναμική και τις απαιτήσεις της σύγχρονης αγοράς εργασίας. Σε μια εποχή όπου οι επαγγελματικοί κλάδοι μεταβάλλονται ταχύτατα, είναι ζωτικής σημασίας να έχετε επίγνωση των τρεχουσών τάσεων, των αναγκών των εργοδοτών και των επαγγελμάτων που βρίσκονται σε άνθιση. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του πληροφοριακού συστήματος «ΕΡΓΑΝΗ», η ελληνική αγορά εμφάνισε θετικό ισοζύγιο απασχόλησης.

 

Επαγγέλματα με έντονη ζήτηση τον τελευταίο καιρό περιλαμβάνουν υπαλλήλους γραφείου, πωλητές και ταμίες, ανειδίκευτους εργάτες, οδηγούς, μάγειρες, λαντζέρηδες, μουσικούς και διδακτικό προσωπικό. Ιδιαίτερη κινητικότητα παρατηρείται στους τομείς των καταλυμάτων, της εστίασης, του χονδρικού εμπορίου και της εκπαίδευσης. Σε διεθνές επίπεδο, οι τάσεις επιβεβαιώνουν την αυξανόμενη σημασία της τεχνολογίας, της υγείας και της επιχειρησιακής στρατηγικής στην αγορά εργασίας. Επαγγέλματα όπως ο προγραμματιστής και ο general and operations manager παρουσιάζουν σημαντική αύξηση στις διαθέσιμες θέσεις εργασίας. Εξίσου ισχυρή είναι η προοπτική για επαγγέλματα στην υγεία, όπως ο νοσηλευτής, ο αναισθησιολόγος ή η μαία, καθώς και για ρόλους στην εκπαιδευτική διοίκηση, την εκπαιδευτική υποστήριξη και την ανάλυση αγοράς. Τα περισσότερα από αυτά απαιτούν πτυχίο ή και μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών, γεγονός που υπογραμμίζει τη σημασία της κατάλληλης εκπαιδευτικής επιλογής ήδη από το προπτυχιακό επίπεδο. Οι διεθνείς δείκτες δείχνουν ότι η αγορά αναζητά επαγγελματίες με εξειδίκευση, ευρύ φάσμα δεξιοτήτων και ικανότητα να διαχειρίζονται δεδομένα, έργα και ανθρώπους σε ταχέως εξελισσόμενα περιβάλλοντα.

 

Αυτό δεν σημαίνει πως θα πρέπει να περιοριστείτε σε κλάδους «με ζήτηση». Αντίθετα, είναι κρίσιμο να συνδυάσετε τα προσωπικά σας ενδιαφέροντα με μια ρεαλιστική ματιά προς το μέλλον. Η αγορά απαιτεί πλέον συνδυαστικά προφίλ – επαγγελματίες που γνωρίζουν τόσο από διοίκηση όσο και από τεχνολογία, από ψυχολογία όσο και από ψηφιακή επικοινωνία. Οι σπουδές σας οφείλουν να σας προετοιμάζουν όχι για μία στατική επαγγελματική πορεία, αλλά για έναν κόσμο που απαιτεί διαρκή εξέλιξη, καινοτομία και τη δυνατότητα μεταφοράς δεξιοτήτων μεταξύ διαφορετικών ρόλων και κλάδων. Ιστοσελίδες όπως το StudyNow, σε συνδυασμό με εκθέσεις φορέων όπως ο ΣΕΒ και ο ΣΕΠΕ, προσφέρουν έγκυρη πληροφόρηση για τις ανάγκες της αγοράς και μπορούν να λειτουργήσουν ως πολύτιμα εργαλεία καθοδήγησης στη διαδικασία επιλογής σπουδών.

 

 

Η απάντηση δεν είναι πάντα μονοσήμαντη. Ένα πανεπιστημιακό πτυχίο (Bachelor) προσφέρει βάθος γνώσεων, δυνατότητα συνέχισης σε μεταπτυχιακές σπουδές και, συνήθως, μεγαλύτερη ακαδημαϊκή αναγνώριση. Από την άλλη, τα ΙΕΚ προσφέρουν ταχύρρυθμη εκπαίδευση, πρακτικό προσανατολισμό και σύντομη είσοδο στην αγορά εργασίας. Η επιλογή εξαρτάται από το επαγγελματικό αντικείμενο που σας ενδιαφέρει, τον τρόπο μάθησης που προτιμάτε, τη χρονική σας διαθεσιμότητα και τους οικονομικούς σας πόρους. Σε τομείς όπως η αισθητική, η μαγειρική, η φωτογραφία, οι εφαρμοσμένες τέχνες ή η τεχνική εκπαίδευση, τα ΙΕΚ παρέχουν άμεσα εφαρμόσιμες γνώσεις και καλές προοπτικές.

 

 

Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση έχει εξελιχθεί ραγδαία και πλέον προσφέρει ισότιμα προγράμματα σπουδών με δυνατότητες διαδραστικότητας, αξιολόγησης και πρακτικής εφαρμογής. Είναι ιδανική για όσους εργάζεστε, έχετε οικογενειακές υποχρεώσεις ή διαμένετε μακριά από εκπαιδευτικά ιδρύματα. Αντίθετα, η δια ζώσης εκπαίδευση προσφέρει άμεση επαφή με καθηγητές και συμφοιτητές, βιωματική εμπειρία και καλύτερη δικτύωση. Το ιδανικό είναι να επιλέξετε τον τρόπο που ανταποκρίνεται στον τρόπο ζωής και μάθησής σας. Πολλά εκπαιδευτικά ιδρύματα προσφέρουν πλέον και υβριδικά μοντέλα, συνδυάζοντας τα πλεονεκτήματα και των δύο μορφών.

 

 

Η επιλογή της γλώσσας σπουδών δεν είναι μόνο ζήτημα γλωσσομάθειας, αλλά και στρατηγικής. Τα αγγλόφωνα προγράμματα –ειδικά σε ιδιωτικά κολέγια ή σε συνεργασίες με πανεπιστήμια του εξωτερικού– προσφέρουν διεθνή προοπτική, πρόσβαση σε ξένες αγορές και ενίσχυση του βιογραφικού σας. Ωστόσο, για ορισμένους φοιτητές, η παρακολούθηση στα ελληνικά είναι πιο εύκολη και προσιτή, ιδίως σε θεωρητικά αντικείμενα. Η επιλογή εξαρτάται από τα μελλοντικά σας σχέδια: αν θέλετε να εργαστείτε ή να συνεχίσετε τις σπουδές σας στο εξωτερικό, η αγγλική γλώσσα είναι απαραίτητη. Σε κάθε περίπτωση, η καλή γνώση αγγλικών αποτελεί πλεονέκτημα, ανεξαρτήτως του προγράμματος που θα επιλέξετε.

 

 

Για να κάνετε μια καλή επιλογή σπουδών, είναι απαραίτητο να σταθμίσετε τα εξής: προσωπικά σας ενδιαφέροντα και αξίες, κλίσεις και δεξιότητες, προοπτικές επαγγελματικής αποκατάστασης, κόστος σπουδών, διάρκεια και μορφή του προγράμματος, επίπεδο σπουδών (πτυχίο, ΙΕΚ, μεταπτυχιακό), τρόπο παρακολούθησης (δια ζώσης ή e-learning), γλώσσα διδασκαλίας, αλλά και το εκπαιδευτικό ίδρυμα, λαμβάνοντας υπόψη τη φήμη, τις υποδομές και τη σύνδεσή του με την αγορά. Η αξιολόγηση αυτών των παραμέτρων θα σας επιτρέψει να προχωρήσετε σε μια ολιστική επιλογή, ευθυγραμμισμένη με τον χαρακτήρα, τις φιλοδοξίες και τις συνθήκες της ζωής σας.

 

 

Μην βιαστείτε. Δώστε χρόνο στον εαυτό σας να ερευνήσει, να συγκρίνει και να ρωτήσει. Αναζητήστε feedback από φοιτητές ή αποφοίτους προγραμμάτων που σας ενδιαφέρουν. Επισκεφθείτε εκπαιδευτικά sites όπως το StudyNow και δημιουργήστε λίστα επιλογών. Παρακολουθήστε ανοιχτές ημέρες ή virtual παρουσιάσεις. Ενημερωθείτε για τις επαγγελματικές διεξόδους κάθε προγράμματος – όχι μόνο τις ρομαντικές αλλά και τις ρεαλιστικές. Συνυπολογίστε το οικονομικό κόστος, αλλά και τις δυνατότητες υποτροφιών ή κρατικής ενίσχυσης. Μια ώριμη απόφαση προκύπτει πάντα μέσα από σωστή προετοιμασία.

 

 

Αν βρίσκεστε σε αναζήτηση του κατάλληλου εκπαιδευτικού δρόμου, το StudyNow.gr είναι ο σύμμαχός σας. Μέσα από μια εύχρηστη και ολοκληρωμένη πλατφόρμα, μπορείτε να συγκρίνετε προγράμματα σπουδών ανάμεσα σε Προπτυχιακά (Bachelor), Μεταπτυχιακά (Master) και ΙΕΚ, σε πλήθος πόλεων ή και εξ αποστάσεως, ώστε να διαλέξετε αυτό που ανταποκρίνεται στις ανάγκες και το όραμά σας. Από Διοίκηση και Ψυχολογία, μέχρι Μόδα, Art & Design, Υγεία και Μηχανολογία, το StudyNow σας καθοδηγεί με σαφήνεια και εγκυρότητα, φέρνοντάς σας πιο κοντά στις σπουδές των ονείρων σας.