Ο επαγγελματικός προσανατολισμός καθοδηγεί μαθητές Λυκείου και γονείς στην επιλογή σπουδών
για να βρουν το κατάλληλο πρόγραμμα.
Ο επαγγελματικός προσανατολισμός είναι κρίσιμος για κάθε μαθητή Λυκείου, καθώς η επιλογή σπουδών καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τη μελλοντική σταδιοδρομία. Με τις σπουδές ανοίγουν οι πόρτες σε συγκεκριμένους κλάδους και επαγγέλματα, ενώ η αγορά εργασίας στην Ελλάδα αντιμετωπίζει προκλήσεις. Σύμφωνα με τον CEDEFOP, η Ελλάδα εξακολουθεί να έχει το υψηλότερο ποσοστό ανεργίας στην ΕΕ, ενώ το απασχολούμενο εργατικό δυναμικό της χώρας μειώθηκε σημαντικά τα τελευταία χρόνια. Ταυτόχρονα, ένα μεγάλο ποσοστό νέων (γύρω στο 14%) δεν βρίσκεται ούτε σε απασχόληση ούτε σε εκπαίδευση (NEET). Ο καλός επαγγελματικός προσανατολισμός μπορεί να βοηθήσει τους μαθητές να επιλέξουν σπουδές με ζήτηση στην αγορά εργασίας και να μειώσουν το ρίσκο ανεργίας.
Σύμφωνα με το CEDEFOP, η αγορά εργασίας προβλέπεται να αναπτυχθεί στους κλάδους της υγείας, της κοινωνικής φροντίδας και της πληροφορικής. Αυτοί είναι τομείς με ισχυρές προοπτικές απασχόλησης ως το 2030. Παράλληλα, παράγοντες όπως η υψηλή ανεργία στην Ελλάδα καθιστούν ακόμη πιο σημαντικό για τους μαθητές να αποκτούν δεξιότητες που θα τους κάνουν ανταγωνιστικούς. Ο επαγγελματικός προσανατολισμός, ειδικά σε συνεργασία με γονείς και συμβούλους καριέρας, βοηθά στην επεξεργασία των ενδιαφερόντων, των ικανοτήτων και των στόχων κάθε μαθητή. Έτσι, κάθε αποφασισμένος μαθητής θα προσανατολιστεί σε σπουδές που ταιριάζουν στην προσωπικότητά του και έχουν θετικές προοπτικές απασχόλησης.
Στατιστικά στοιχεία για την εκπαίδευση και την απασχόληση των νέων
Τα επίσημα δεδομένα τονίζουν την ανάγκη για σωστή καθοδήγηση και έγκαιρο επαγγελματικό προσανατολισμό. Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, χώρες όπως η Ελλάδα έχουν υψηλό ποσοστό νέων (15–29 ετών) που δεν βρίσκονται ούτε σε απασχόληση ούτε σε εκπαίδευση. Συγκεκριμένα, στην Ελλάδα το αντίστοιχο ποσοστό ξεπερνούσε το 14% το 2024. Αυτό σημαίνει ότι ένας στους επτά περίπου νέους κινδυνεύει να οδηγηθεί στην ανεργία μετά το σχολείο, εάν δεν επιλέξει σπουδές με ουσία και ζήτηση. Ο σωστός επαγγελματικός προσανατολισμός θα μειώσει σημαντικά αυτόν τον κίνδυνο, συνδέοντας τα ενδιαφέροντα και τις δεξιότητες των μαθητών με τις πραγματικές ανάγκες της αγοράς. Επίσης, διεθνείς φορείς επισημαίνουν ότι βασικοί κλάδοι της ελληνικής οικονομίας είναι η γεωργία, η ναυτιλία και ο τουρισμός, ενώ αναμένεται αύξηση της απασχόλησης στην υγεία, την κοινωνική φροντίδα και την πληροφορική. Αυτές οι προβλέψεις δείχνουν σε ποιους τομείς αξίζει να έχουν γνώσεις οι νέοι στο πλαίσιο των σπουδών τους και υπογραμμίζουν τον ρόλο που μπορεί να παίξει ένας στοχευμένος επαγγελματικός προσανατολισμός.
Tεστ & επαγγελματικός προσανατολισμός
Τι είναι τα τεστ για τον επαγγελματικό προσανατολισμό;
Ο επαγγελματικός προσανατολισμός αποτελεί ένα βασικό εργαλείο για τη σωστή εκπαιδευτική και επαγγελματική επιλογή. Τα τεστ επαγγελματικού προσανατολισμού είναι ερωτηματολόγια που εκτιμούν τα ενδιαφέροντα, τις κλίσεις και τα προσωπικά χαρακτηριστικά ενός ατόμου, ώστε να εντοπιστούν επαγγελματικά πεδία που πιθανόν του ταιριάζουν. Τα τεστ αυτά βασίζονται συχνά σε ψυχομετρικές μετρήσεις και θεωρίες επαγγελματικού ενδιαφέροντος. Δεν αποτελούν «μαγικές λύσεις», αλλά λειτουργούν ως βοηθητικά εργαλεία που προσφέρουν ιδέες σχετικά με τις σπουδές ή τα επαγγέλματα που θα μπορούσαν να ταιριάζουν στον μαθητή. Είναι σημαντικό να γίνονται συστηματικά και με ειλικρίνεια, με τον συμμετέχοντα να απαντά προσεκτικά στις ερωτήσεις.
Πώς να χρησιμοποιήσετε τα τεστ σωστά;
Ο επαγγελματικός προσανατολισμός αποδίδει καλύτερα όταν τα τεστ διεξάγονται με καθοδήγηση. Καταρχάς, καλό είναι να γίνουν υπό την επίβλεψη ειδικού: είτε από σύμβουλο επαγγελματικού προσανατολισμού, είτε από αρμόδιο φορέα όπως τα σχολεία ή τον ΕΟΠΠΕΠ. Ο μαθητής πρέπει να βλέπει τα αποτελέσματα των τεστ ως ενδείξεις και όχι ως τελική απόφαση. Χρήσιμες πρακτικές είναι:
-
Συμπλήρωση πολλών τεστ: Κάντε περισσότερα από ένα τεστ (online ή σε φορείς) και συγκρίνετε τα αποτελέσματα για να δείτε αν αναδεικνύονται κοινά μοτίβα.
-
Συζήτηση των αποτελεσμάτων: Αναλύστε τα αποτελέσματα μαζί με γονείς, καθηγητές ή σύμβουλο. Συζητήστε ποια από τα προτεινόμενα πεδία φαίνονται ταιριαστά.
-
Εμπλουτισμός με έρευνα: Αφού το τεστ προτείνει, για παράδειγμα, «Πληροφορική» ή «Υγεία», διερευνήστε περαιτέρω το αντικείμενο: τι περιλαμβάνει το πρόγραμμα σπουδών, πώς είναι η καθημερινότητα στο επάγγελμα, ποιες δεξιότητες απαιτούνται.
-
Αυτογνωσία: Τα τεστ πρέπει να συνδυάζονται με εσωτερική αναζήτηση: τι σας αρέσει στον ελεύθερο χρόνο; Σε τι είστε καλός; Τι σας δυσκολεύει; Αυτές οι ερωτήσεις ενισχύουν τον ρόλο που παίζει ο επαγγελματικός προσανατολισμός.
-
Πρακτική διερεύνηση: Αν είναι εφικτό, επισκεφθείτε ημέρες ανοικτών θυρών σε πανεπιστήμια, μιλήστε με φοιτητές ή επαγγελματίες στον τομέα που σας ενδιαφέρει και κάντε προσομοιώσεις επαγγελμάτων.
Τα τεστ μπορούν επομένως να δώσουν σπουδαίες ιδέες για τον επαγγελματικό προσανατολισμό, όμως η τελική επιλογή σπουδών πρέπει να βασίζεται και στην προσωπική σας έρευνα, σε εμπειρική διερεύνηση και σε ουσιαστική συζήτηση με έμπειρους συμβούλους.
Δημοφιλείς κατηγορίες σπουδών μετά το Λύκειο
Οι μαθητές συχνά ενδιαφέρονται για συγκεκριμένα επιστημονικά πεδία ή επαγγέλματα. Ακολουθούν αναφορές σε κάποιες από τις δημοφιλέστερες κατηγορίες σπουδών.
Ο κλάδος της Υγείας περιλαμβάνει σπουδές με σταθερή ζήτηση στην αγορά εργασίας, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρώπη. Οι απόφοιτοι εργάζονται σε νοσοκομεία, κλινικές, ιδιωτικά ιατρεία ή υπηρεσίες υγείας. Οι ειδικότητες στον τομέα αυτό απαιτούν ενδιαφέρον για τις φυσικές επιστήμες, σε συνδυασμό με ανιδιοτελή διάθεση προσφοράς προς τον άνθρωπο. Σύμφωνα με τις προβλέψεις, η περίθαλψη και οι υπηρεσίες υγείας αναμένεται να αναπτυχθούν σημαντικά τα επόμενα χρόνια, καθιστώντας τον τομέα ιδανική επιλογή για μαθητές που επιθυμούν να ασχοληθούν με τη φροντίδα άλλων.
Οι σπουδές στην Πληροφορική έχουν υψηλή ζήτηση λόγω της ραγδαίας ψηφιοποίησης της οικονομίας και της κοινωνίας. Οι απόφοιτοι του κλάδου έχουν τη δυνατότητα να απασχοληθούν σε εταιρείες λογισμικού, startups, οργανισμούς τεχνολογίας, αλλά και ως ελεύθεροι επαγγελματίες. Ο τομέας περιλαμβάνει ειδικότητες όπως ανάπτυξη λογισμικού, διαχείριση δικτύων, κυβερνοασφάλεια, τεχνητή νοημοσύνη και data science. Πρόκειται για έναν ταχέως αναπτυσσόμενο κλάδο με διεθνείς προοπτικές και άμεση σύνδεση με τις ανάγκες της σύγχρονης αγοράς εργασίας.
Οι σπουδές στη Διοίκηση Επιχειρήσεων και τα Χρηματοοικονομικά ανοίγουν πληθώρα επαγγελματικών δυνατοτήτων σε τομείς όπως το marketing, η λογιστική, οι πωλήσεις, τα logistics, οι επενδύσεις και η τραπεζική. Οι απόφοιτοι μπορούν να εργαστούν ως στελέχη επιχειρήσεων, οικονομικοί αναλυτές, λογιστές ή σύμβουλοι. Η ευελιξία των σπουδών αυτών επιτρέπει την απασχόληση σε ένα ευρύ φάσμα κλάδων, ενώ οι οικονομικές και διοικητικές γνώσεις παραμένουν απαραίτητες, ανεξαρτήτως εξελίξεων στην αγορά.
Ο τουρισμός αποτελεί έναν από τους βασικότερους πυλώνες της ελληνικής οικονομίας και προσφέρει σταθερές ευκαιρίες απασχόλησης. Οι σπουδές στον τομέα περιλαμβάνουν διοίκηση τουριστικών επιχειρήσεων, ξενοδοχειακή διοίκηση, τουριστικό marketing, αλλά και εξειδικευμένα επαγγέλματα στον χώρο της εστίασης και της φιλοξενίας. Οι απόφοιτοι είναι ικανοί να εργαστούν σε ξενοδοχεία, ταξιδιωτικά πρακτορεία, αεροπορικές εταιρείες ή να ιδρύσουν τη δική τους επιχείρηση. Ο κλάδος παρουσιάζει αυξητική τάση, ειδικά μετά την ανάκαμψη του ταξιδιωτικού κλάδου, και αποτελεί εξαιρετική επιλογή για όσους διαθέτουν επικοινωνιακές δεξιότητες, ομαδικό πνεύμα και αγάπη για την εξυπηρέτηση του κοινού.
Ο δημιουργικός τομέας του Art & Design και της Μόδας προσφέρει σπουδές που συνδυάζουν καλλιτεχνική έκφραση με τεχνολογική και επιχειρηματική κατάρτιση. Οι φοιτητές αποκτούν δεξιότητες στον σχεδιασμό, την αισθητική, τα ψηφιακά μέσα, αλλά και στο επιχειρηματικό σκέλος της δημιουργίας. Οι επαγγελματικές επιλογές είναι ποικίλες: σχεδιαστές μόδας, γραφίστες, digital artists, art directors, stylists και δημιουργοί περιεχομένου. Πρόκειται για έναν διεθνή και ανταγωνιστικό χώρο, ιδανικό για άτομα με έντονη δημιουργικότητα και διάθεση να ακολουθήσουν τις τάσεις της εποχής.
Ο τομέας της Νομικής και των Κοινωνικών Επιστημών προσελκύει μαθητές που ενδιαφέρονται για τη μελέτη του ανθρώπου, του δικαίου και των κοινωνικών συστημάτων. Οι απόφοιτοι της Νομικής έχουν τα εφόδια να ακολουθήσουν σταδιοδρομία ως δικηγόροι, νομικοί σύμβουλοι ή να εργαστούν στον δημόσιο τομέα. Οι σπουδές στις Κοινωνικές Επιστήμες (Ψυχολογία, Κοινωνιολογία, Πολιτικές Επιστήμες, Διεθνείς Σχέσεις) καλλιεργούν αναλυτική σκέψη, κοινωνική ευαισθησία και ερευνητική ικανότητα, με εφαρμογές στην εκπαίδευση, την ψυχική υγεία, τις ΜΚΟ ή τη δημόσια διοίκηση. Ο κλάδος ενδείκνυται για φοιτητές που ενδιαφέρονται για την κατανόηση της ανθρώπινης συμπεριφοράς και τη βελτίωση του κοινωνικού ιστού.
Οδηγίες για την επιλογή σπουδών βάσει ενδιαφερόντων, δεξιοτήτων και προοπτικών εργασίας
Η σωστή επιλογή σπουδών γίνεται συστηματικά και με γνώμονα τους εξής παράγοντες:
-
Αυτογνωσία: Αναγνωρίστε τα πραγματικά ενδιαφέροντά σας. Τι μαθήματα και δραστηριότητες στο σχολείο απολαμβάνετε περισσότερο; Σε τι διαπιστώνετε ότι έχετε ταλέντο ή κλίση; Για παράδειγμα, αν αγαπάτε τα εργαστήρια βιολογίας, μπορεί να σας ταιριάζει ο κλάδος της Υγείας. Αν σας αρέσει να πειραματίζεστε με κώδικα, ίσως η Πληροφορική είναι το κατάλληλο πεδίο για εσάς.
-
Έρευνα και πληροφορίες: Συγκεντρώστε δεδομένα για τα αντικείμενα σπουδών που σας ενδιαφέρουν. Διαβάστε τα προγράμματα σπουδών, παρακολουθήστε webinars ή ημέρες γνωριμίας με σχολές, ρωτήστε φοιτητές και καθηγητές. Το StudyNow.gr, για παράδειγμα, διαθέτει ενημερωτικά δελτία για κάθε πρόγραμμα. Ελέγξτε τη διάρκειά τους, το αναλυτικό πρόγραμμα και τις ευκαιρίες πρακτικής.
-
Λάβετε υπόψη την αγορά εργασίας: Διερευνήστε αν υπάρχουν ανάγκες για αποφοίτους στον τομέα που σκέφτεστε. Ενημερωθείτε από αξιόπιστους φορείς (όπως το Υπουργείο Παιδείας, η ΕΛΣΤΑΤ, το CEDEFOP κ.ά.) για τις τρέχουσες τάσεις. Όπως αναφέρθηκε, κλάδοι όπως η Υγεία και η Πληροφορική εμφανίζουν ανάπτυξη, ενώ άλλοι ενδέχεται να είναι πιο κορεσμένοι.
-
Συζήτηση με ειδικούς: Ζητήστε συμβουλές από καθηγητές, συμβούλους επαγγελματικού προσανατολισμού ή επαγγελματίες που ήδη εργάζονται στον κλάδο. Η έμπειρη οπτική τους μπορεί να σας καθοδηγήσει σε ζητήματα που ίσως δεν είχατε εξετάσει.
-
Συνδυασμός παραγόντων: Η τελική απόφαση πρέπει να βασίζεται στον συνδυασμό των ενδιαφερόντων, των δεξιοτήτων σας και των προοπτικών απασχόλησης. Αποφύγετε επιλογές μόνο επειδή θεωρούνται «εύκολες» ή «τετριμμένες». Σκεφτείτε στρατηγικά και μακροπρόθεσμα: οι σπουδές είναι επένδυση. Επιλέξτε αυτό που σας εμπνέει και έχει ζήτηση στην αγορά.
Tip: Σε κάθε βήμα, θα σας βοηθήσει το StudyNow.gr με τα εργαλεία αναζήτησης προγραμμάτων. Επιλέγοντας «κατηγορία» ή «περιοχή σπουδών» και συμπληρώνοντας κριτήρια (π.χ. πόλη, online/δια ζώσης), θα εντοπίσετε εκπαιδευτικά προγράμματα που ανταποκρίνονται στις επιθυμίες και στους στόχους σας.
Ο επαγγελματικός προσανατολισμός δίνει σαφήνεια στο «τι να σπουδάσω», κατευθύνοντας μαθητές Λυκείου σε κατάλληλα προγράμματα. Συγκεντρώστε όλες τις πληροφορίες (τεστ επαγγελματικών κλίσεων, στοιχεία αγοράς εργασίας, προσωπικά ενδιαφέροντα) και επιλέξτε σπουδές που σας εμπνέουν και προσφέρουν επαγγελματική ασφάλεια. Για πρόσθετη βοήθεια στην αναζήτηση του κατάλληλου προγράμματος, επισκεφθείτε το Studynow.gr. Εκεί μπορείτε να βρείτε πλήθος προγραμμάτων (Προπτυχιακών, Μεταπτυχιακών, ΙΕΚ) σε κατηγορίες όπως Υγεία, Πληροφορική, Διοίκηση Επιχειρήσεων κ.ά. που ταιριάζουν στα ενδιαφέροντά σας. Ξεκινήστε σήμερα την έρευνά σας και ανοίξτε τον δρόμο για την ιδανική καριέρα!